Tegenstellingen nemen toe
In de Telegraaf wordt, aan de hand van het geval Nanny Nooijen, beschreven hoe in Nederland, dank zij de geweldige, eenzijdige wetgeving van de overheid, de tegenstellingen tussen rokers en niet-rokers, (eigenlijk anti-rokers) steeds scherper worden.
Helaas krijgt alleen weer Stivoro de kans haar zegje te zeggen en komen tegenstanders in dit artikel slechts bij monde van de verslaggever aan het woord….
AMSTERDAM, zaterdag
In april 2000 schreef PTT (nu TPG Post)-medewerkster Nanny Nooijen uit Breda geschiedenis door als eerste mens ter wereld via een rechtszaak een rookvrije werkplek in het gebouw van haar werkgever af te dwingen. Het vonnis van de rechter in de Brabantse stad was een grote triomf voor de niet-rokende Nederlanders, die op de werkvloer ernstige hinder ondervonden van de schadelijke dampen van hun paffende collega´s. Nanny werd door haar medestanders als een heldin vereerd.
“Uit het hele land ontving ik bloemstukken en honderden kaarten met gelukwensen van doorgaans totaal onbekenden. Er waren zelfs aardige reacties van rokers bij. Men vond het moedig dat ik het had aangedurfd de zaak tegen mijn werkgever voor de rechter uit te vechten”, zegt de nu 42-jarige Nanny.
Ze had daarvoor ook wel een gegronde reden. “Ik heb een chronische aandoening aan de luchtwegen en in de ruim dertien jaar die ik toen bij de post werkte, moest ik regelmatig ziek thuisblijven met keelklachten, luchtweginfecties en heftige hoofdpijn”, vertelt ze.De oorzaak was duidelijk: het inademen van de rook van collega ´s op de sorteerafdeling. Daar werkte ik dagelijks vijf uur voor ik de stukken in mijn wijk ging bezorgen. Mijn dringende verzoeken aan de directie om een rookvrije plek haalden zeven jaar lang niets uit. Toen ben ik naar de rechter gestapt.
Aan de slag
De zeer principiële uitspraak in haar voordeel leidde ertoe dat Nanny binnen de kortste keren een rookvrije werkplek kreeg en haar ziekteverschijnselen zienderogen afnamen. De postbode kon weer vrolijk fluitend aan de slag. Maar al gauw bleek dat de opzienbarende juridische overwinning een ernstig, nieuw probleem opleverde. Nanny: “Ik ben de laatste drie jaar herhaaldelijk bedreigd door één rokende collega. Uit zelfbescherming wil ik daar op dit moment verder niets over zeggen, maar ik heb er wel een uitgesproken mening over. Om de kool en de geit te sparen heeft men niet alleen die bewuste collega, maar ook mij overgeplaatst naar twee verschillende afdelingen van de sorteercentra. Zo voel ik me opnieuw slachtoffer van mijn acties tegen het roken. De oplossing is niet juist. De leiding van TPG Post dient mij opnieuw te beschermen volgens artikel vier lid twee van de Arbowet.”
De strijd van Nanny lijkt symbolisch voor de verscherpte tegenstellingen tussen rokers en niet-rokers, sinds ook de overheid met keiharde nieuwe wetten de tabaksconsumptie verder aan banden probeert te leggen. De schadelijke effecten voor de volksgezondheid, naar schatting jaarlijks zo´n 23.000 doden als gevolg van het roken, moeten tot het uiterste worden beperkt. Vooral de jeugd moet worden ontmoedigd om sigaretten te kopen. Vorig jaar werden al verplicht de nieuwe pakjes tabak ingevoerd met grote, indringende opschriften als ´Roken is dodelijk´ en ´Roken kan leiden tot een langzame, pijnlijke dood.´ In door de overheid beheerde of gesubsidieerde instellingen in het kader van onder meer de gezondheidszorg, sport en cultuur en maatschappelijk werk mag alleen nog in strikt afgesloten ruimten worden gerookt. En volgend jaar wordtook de wet van kracht, die elke werknemer in ons land uitgezonderd personeel in de horeca het recht op een rookvrije werkplek geeft.
Ik heb wel de indruk dat de tegenstellingen tussen rokers en niet-rokers door de nieuwe maatregelen zijn verhard, zegt Trudy Prins, directrice van Stivoro (Stichting Volksgezondheid en Roken), tot voor kort beter bekend als Defacto, ´voor een rookvrije toekomst´.De naam van onze organisatie en ons telefoonnummer zijn, in een roulerend systeem met andere waarschuwingsteksten, voortdurend op grote aantallen pakjes sigaretten en shag te lezen. Het is opvallend hoeveel jongeren ons bellen voor informatie om met roken te stoppen. Sinds die etiketten vorig jaar mei verplicht in omloop kwamen, werden we overstelpt met telefoontjes. Het aantal aanvragen om hulp steeg explosief van 500 naar nu nog steeds zo´n 3000 per maand. Maar aan de andere kant zie je ook de verstokte rokers die in de harde overheidsmaatregelen juist een aanleiding tot protest zien om nooit te stoppen. Het polariseert.
Vorige week lanceerde eurocommissaris van Volksgezondheid Byrne in Brussel een plan om nog agressievere waarschuwingen op pakjes tabak te plaatsen. Naar het voorbeeld van de Verenigde Staten, Canada en Australië waar dat al gebruikelijk is, dienen er ook plaatjes van zwartgeblakerde longen en beschadigde embryo´s aan toegevoegd te worden. Als het Europarlement ermee instemt, zouden deze afschrikwekkende beelden al vanaf 2005 kunnen worden ingevoerd. Trudy Prins van Stivoro vindt het niet zo´n gelukkig idee.Ik ben wel een voorstander van foto´s als waarschuwing, maar dan in een mildere vorm. Een plaatje van een zwangere vrouw bijvoorbeeld die last heeft van rokers in haar omgeving. Maar als je het te gruwelijk maakt wil niemand er meer naar kijken.
De ernstige discussie over het tabaksbeleid in dit millennium staat in een uitzonderlijk schril contrast met de geschiedenis van rokend Nederland. Sinds de zeventiende eeuw was ons land de bakermat van het roken. Door onze koloniën beheerste Nederland de wereldmarkt voor ruwe tabak. Eerst werd er uitsluitend pijp gerookt.
Na de Napoleontische tijd kwam omstreeks 1820 de Nederlandse sigaar in zwang die over de hele wereld beroemd werd. En aan het einde van die eeuw begonnen ook sigaretten en shag gestaag aan een indrukwekkende opmars. Nederland onderscheidt zich nog steeds van andere landen, omdat bijna de helft van de rokers hier shag rookt, meldt Cees Foet, woordvoerder van het aloude tabaksconcern Theodorus Niemeijer in Groningen, dat onder andere Samson en Javaanse Jongens produceert. De gehele Nederlandse shagindustrie exporteert naar 110 landen over de wereld.
Vrijwel alle voorheen 20 vertrouwde en befaamde Nederlandse sigaren-, shag- en sigarettenconcerns als Niemeijer, Van Nelle in Rotterdam, Ed. Laurens in Den Haag (Caballero en Mantano) en Henri Wintermans in Eersel zijn overgegaan in handen van grote internationale concerns, zoals British American Tobacco (BAT), het Engelse Imperia] Tobacco of in het geval van Henri Wintermanssigaren Scandinavian Tobacco. Maar de tabaksindustrie is in Nederland letterlijk monddood gemaakt. Nergens mag meer reclame worden gemaakt met uitzondering van de auto- en motor racecircuits, zoals in Zandvoort en Assen, die nog tot 2006 een ontheffing op de wet hebben.
Straatbeeld
Nooit meer campagnes als ´Samson, een leeuw van een shag´ en ook de metershoge beelden van de stoere cowboys van Marlboro en Camel zijn uit het straatbeeld verdwenen. Dat betekent dat de marktverhoudingen nauwelijks zullen veranderen. Elk merk behoudt zo ongeveer z´n eigen aandeel en bet zal volstrekt onmogelijk worden om nog nieuwe merken te promoten. Zoals Ed Laurens-tabakken in de jaren zeventig nog verwoede pogingen deed het nieuwe filtersigaretje Eve te lanceren. Het werd overigens geen succes. Het was zo´n leuk sigaretje, zei een woordvoerder van de fabriek teleurgesteld. Haast poëtische verpakking met bloemetjes in heel zachte tinten. We dachten: ,Dit is nou echt een schot in de roos op de markt voor jonge meisjes omdat het zo goed aansluit bij hun gevoel voor romantiek´. Blijkt er na een paar maanden uit marktonderzoek dat Eve uitsluitend wordt gerookt door snóllen!
Roken wordt nooit meer zoals vroeger. Het advocatenkantoor Sap De Witte Roth is al enige tijd namens een groep van zo´n dertig cliënten, die ziek werden als gevolg van roken, met juridische procedures bezig om de grote tabaksconcerns in ons land aansprakelijk te stellen voor hun gezondheidsproblemen. Dit in navolging van een opzienbarend proces in Amerika, waarin een ernstig zieke ex-rookster een astronomisch hoge schadevergoeding van 28 miljoen dollar werd toegewezen. De nog ongeveer vier miljoen rokers, op een totale bevolking van zestien miljoen Nederlanders, zoeken inmiddels krampachtig naar plekken in en buiten bedrijfs- of overheidsgebouwen om nog te paffen.
Sinds kort heeft het Rotterdamse bedrijf TMT het zogenaamde ´Paffertje´ geïntroduceerd.Dat is een klein gebouwtje waar mensen even droog kunnen roken. Met goede ventilatoren erin, zegt directeur Peter Komijn.Het is ideaal voor die ziekenhuizen en andere gebouwen, waarin absoluut nergens plaats is voor rokers. Maar die willen toch wat en je ziet ze dan bibberend op de tocht staan paffen. Maar laten we eerlijk zijn, dat is ook niet gezond. Op die manier ga je met een dikke teen naar het ziekenhuis en kom je met een longontsteking thuis.
Bron: de Telegraaf
