Slager keurt weer eens eigen vlees
“Meerderheid Nederlanders steunt Tabakswet” stond er deze week in de kranten. Bron: een onderzoek dat door NIPO was uitgevoerd in opdracht van Stivoro.
Wat is het waarheidsgehalte van een dergelijk onderzoek? Forces hield dit soort PR-georiënteerde onderzoeken eens tegen het licht.
Van de Nederlandse bevolking vindt 62 procent dat de Tabakswet noodzakelijk is om de gezondheidsschade door meeroken te verminderen. Vier op de vijf Nederlanders hebben begrip voor regels die de gevolgen van het roken beperken.
Vier op de vijf Nederlanders vinden dat meeroken hinderlijk is en zijn zich ervan bewust dat meeroken schadelijk voor de gezondheid is. Driekwart van de Nederlanders vindt dat werknemers hun werk moeten kunnen doen zonder daarbij hinder van tabaksrook te hebben.
Voor zuiver wetenschappelijk onderzoek zijn er een paar simpele regeltjes:
- De uitkomst van een onderzoek moet te verificeren zijn
- De uitkomst moet te kwantificeren zijn
- De uitkomst moet door anderen ook gevonden kunnen worden, dus voorspelbaar zijn
- Je moet altijd weten WAT je meet.
Wordt aan één van deze voorwaarden niet voldaan, dan is de uitkomst van dat onderzoek twijfelachtig.
Dit soort enquêtes dienen voornamelijk een politiek doel. Ze worden gehouden om een bestaand of nog op te zetten beleid te rechtvaardigen. Het heeft dus minder met wetenschap en meer met Public Relations te maken.
Er is op dit moment niemand in het aan Stivoro tegengestelde kamp, pro-roken, die het geld heeft om een tegenonderzoek te doen om de bevindingen van dit onderzoek te verificeren en de voorspelbaarheid van de uitkomst te toetsen. De tabaksindustrie, die nog geld zou kunnen uittrekken hiervoor, is monddood gemaakt. Zelfs als ze het zouden laten uitvoeren, dan nog zouden de resultaten daarvan, zonder inhoudelijk commentaar, door Stivoro en VWS naar de prullenbak worden verwezen, alleen al omdat de tabaksindustrie belang heeft bij een andere uitkomst.
Het Nederlandse publiek moet er echter maar van uitgaan dat Stivoro en de overheid objectief zijn op dit gebied. Kritiek is er niet en dus ook geen onafhankelijke, inhoudelijke toetsing van de resultaten van de enquête. De vragenlijst is niet openbaar, dus de formulering van de vragen ook niet.
Er kan echter aardig gemanipuleerd worden met de resultaten van dit soort onderzoeken.
Een goed voorbeeld daarvan is de ‘Belevingsmonitor’ die regelmatig door de overheid wordt gehouden en waar recent enkele vragen in stonden over een rookvrije horeca. Deze drie vragen kwamen er in voor:
- De overheid moet er voor zorgen dat burgers gebruik kunnen maken van rookvrije horeca
- De overheid moet er voor zorgen dat, gezinnen met kinderen gebruik kunnen maken van rookvrije horeca
- Het is nodig dat de overheid de bevolking voorlicht over de gevolgen van roken en meeroken
Als roker zou je op alle drie vragen Ja kunnen zeggen, omdat je vindt dat mensen moeten kunnen kiezen. Maar wat stond in een persbericht van VWS na publicatie van de resultaten?
“Meerderheid Nederlanders wil horeca geheel rookvrij”.
57% had ja geantwoord op de eerste vraag. Maar die vraag informeert niet naar of je vindt dat de HELE horeca rookvrij moet worden. Het werd echter wél zo door de beleidsmakers/opdrachtgevers zo geinterpreteerd…
Zo zou je, als roker, ook op de derde vraag Ja kunnen antwoorden, er van uitgaande dat er OBJECTIEVE informatie gegeven zou worden. Dat is echter niet het geval. Maar de overheid interpreteert ook een positieve respons op die vraag weer als een vrijbrief voor het in de ether brengen van misleidende spotjes als de ‘strop-spot’.
Dit voorbeeld geeft aan dat wat een respondent bedoelt met zijn ja, door de opdrachtgever anders geinterpreteerd kan worden en voor eigen politiek nut kan worden gemanipuleerd.
In elk PR handboek zul je ook kunnen vinden dat het belangrijk is om marktanalyses, en dat is deze enquête ook, te laten uitvoeren direct nadat er een intensieve campagne heeft plaatsgevonden rond een product of dienst. Het marktonderzoek zal dan de hoogste positieve uitslag laten zien.
Duidelijk is dat deze enquête niet voldoet aan één of meerdere vereisten van zuiver wetenschappelijk onderzoek. Dat is ook niet de bedoeling. Slechts het effect als PR-middel is het belangrijkste.
De waarheid is weer eens de verliezer….
