‘Roken veroorzaakt astma’
Uit een door het Finnish Institute of Occupational Health (FIOH) uitgevoerd onderzoek zou zijn komen vast te staan dat roken astma veroorzaakt. Hun speciale onderzoeksopzet zou borg staan voor een juiste conclusie dat het juist roken is dat de astma veroorzaakt.
Het onderzoek zit echter vol tegenstrijdigheden. In een interview met Planet Internet geven wij al een aantal argumenten tegen het onderzoek, maar er zijn er nog veel meer opmerkingen te maken.
Het inademen van tabaksrook verhoogt de kans op het krijgen van astma. De grootste risicogroep vormen vrouwen en ex-rokers.
Dit blijkt uit een studie van het Finse Institute of Occupational Health, die dinsdag werd gepresenteerd in het European Respiratory Journal. Rokers hebben 33 procent meer kans om astma te krijgen dan mensen die nooit hebben gerookt. Opvallend genoeg ligt dat percentage nog hoger bij mensen die gestopt zijn met roken, namelijk op 49 procent. Ook ontdekten de onderzoekers dat vrouwen over het algemeen gevoeliger zijn voor de negatieve gevolgen van roken dan mannen.
Allereerst moet opgemerkt worden dat onderzoeken als deze alleen een verband tussen twee verschijnselen kunnen aantonen, maar geen oorzaak en gevolg.
Bij relaties tussen gedrag en ziekte wordt in brede zin uitgegaan van een dosis-response effect: hoe meer je van een gedrag (in dit geval roken) vertoont, hoe groter de kans dat je een ziekte (astma hier) ontwikkelt. Uit dit onderzoek blijkt juist dat veel roken helemaal geen grotere kans op astma veroorzaakt. De onderzoekers proberen dit recht te praten door aan te geven dat zware rokers wellicht zullen stoppen vóórdat de astma zich ontwikkelt. Dat is een slag in de lucht. Ze hadden deze groep rokers ook in de onderzoeksgroep moeten aantreffen, maar daar is geen sprake van.
Als roken astma veroorzaakt, zou bij het afnemen van het aantal rokers ook het aantal astmagevallen moeten afnemen. Maar het aantal astmagevallen in de wereld is juist toegenomen, ondanks dat het aantal rokers afnam.
Risicoverhogingen van 33% of 49% zijn allesbehalve schokkend te noemen in het onderzoeken van relaties tussen risicofactoren en daaruit resulterende ziektes. Er zijn duizenden factoren voorstelbaar die astma kunnen veroorzaken. Erfelijkheid is er één van, maar ook stress. In dit soort onderzoek wordt normaliter pas een bewijs van verband (niet effect!) geaccepteerd als het overduidelijk is aangetoond door bijvoorbeeld risicoverhogingen van 100% of meer.
Het is onduidelijk (het artikel staat nog niet online) welke cofactoren er in het onderzoek meegenomen zijn, maar we verwachten dat niet gecontroleerd is op de stressniveau’s van experimentele en controlegroepen. Stress is een bekende factor in het opdoen van ziektes. Aan de andere kant is roken vaak ook een uitlaatklep voor stress.
De kans dat gestresste of voor stress gevoelige mensen roken is hoog. De kans dat gestresste mensen ziektes oplopen door vermindering van de weerstand is ook hoog. Stress kan dus zowel roken als astma verklaren. Volgens deze redenering is er geen direct verband tussen roken en astma, hoewel het net zo goed de uitslag van dit onderzoek kan verklaren.
Het feit dat vrouwelijke rokers en ex-rokers een nog grotere kans hebben om astma te ontwikkelen dan mannen, valt volgens het onderzoek te verklaren uit het feit dat vrouwen veel minder weerstand tegen deze aandoening hebben.
In de huidige samenleving hebben vrouwen vaak zowel een baan als een gezin om voor te zorgen. Stress lijkt daarom ook een plausibeler verklaring voor het hier ontdekte verschijnsel.
European Respiratory Journal
Planet Internet
BBC (zonder tegenspraak zoals gewoonlijk)
Forces overzicht astma en roken
Forces astma links
