Zelfs in de nor zijn Amerikaanse rokers niet meer veilig. Steeds vaker voeren gevangenissen een rookverbod in voor de gedetineerden. Als een van de laatsten in de staat Texas ontzegde sheriff Jim Bowles in Dallas de gevangenen een sigaret in hun barre omstandigheden. Een paar jaar geleden nog peinsde hij er niet over om dat te doen. Roken hield de gevangenen in toom. Maar de tijden zijn veranderd, deelde hij mee. En dus ging in oktober het verbod in.
Om de gedetineerden voor te bereiden op de schok, werden ze twee maanden van tevoren ingelicht. In een enkel geval verzachtte een uitgebreidere keuze aan koffie, snoep en snacks de pijn. Maar van de ruim zevenduizend gevangenen rookte 85 procent, dus de overgang naar een rookvrije gevangenis verliep niet overal soepel. De gevangenen slaan elkaar de hersens in. Het aantal
gevechten is verdriedubbeld sinds frustraties niet meer mogen worden weggepaft.
Daarnaast is het smokkelen toegenomen, Twee bewakers hebben ontslag genomen nadat was uitgekomen dat ze stiekem sigaretten, tabak en vloeitjes naar binnen brachten. Het was uiterst lucratief. Voor shag telden de gedwongen niet-rokers 15 tot 20 dollar neer. Een enkele sigaret ging voor een astronomische 40 dollar van de hand.
Toch blijft de sheriff bij zijn besluit. ‘Roken is vreselijk gevaarlijk voor de gezondheid’, zegt woordvoerder Ed Spencer. De overheid is bang dat de medische kosten voor rokende gedetineerden de pan zullen uitrijzen nu Amerikanen veel langer gevangen zitten dan vroeger. En er is het sue-risico.
Niet-rokende gedetineerden mogen van het Amerikaanse hooggerechtshof een rechtszaak aanspannen wanneer ze kunnen aantonen dat andermans rook hun gezondheid bedreigt. In 1995 werd sheriff Bowles om die reden al voor het gerecht gesleept. De zaak werd echter niet-ontvankelijk verklaard.
De gevangenen hebben dubbele pech. Behalve dat ze geen sigaretje mogen opsteken, worden ze extra scherp in de gaten gehouden om te voorkomen dat er gewonden vallen. Via het personeel lukt het niet meer om aan de felbegeerde nicotine te komen: medewerkers mogen alleen nog kleine transparante plastic zakjes meebrengen. De kans is klein dat de knokpartijen verdwijnen zodra iedereen is afgekickt. Want omdat jails zijn bestemd voor kortgestraften en mensen in voorarrest, komen er voortdurend nieuwe rokers binnen.
Informatieve folders en boeken moeten het makkelijker maken om te stoppen.
Geld voor nicotinekauwgom en -pleisters is er niet, zegt Spencer. ‘De sheriff vindt dat hij belastinggeld daar niet voor kan gebruiken.’ De bewakers krijgen die pleisters wel. Zij mogen tijdens hun pauze buiten tevens een sigaretje roken.
De antirookmaatregel lijkt dan ook op gevangenetje pesten. Sommigen maken in hun wanhoop rare sprongen. Een gedetineerde verlangde zo hevig naar een sigaret dat hij spinazie uit de kantine droogde en de bladeren aanstak om ze te roken. Maar dat mag ook niet van de sheriff. Aanstekers zijn verboden wegens brandgevaar.
Bron: De Volkskrant
