Van onze verslaggevers
DEN
HAAG, HAARLEM – Minister Borst van volksgezondheid wil in de wet vastleggen dat mensen recht hebben op een rookvrije werkplek. Dit zei zij gisteren in de Kamer tijdens het debat over haar begroting.
De maatregel moet niet-rokers beschermen tegen hinder, overlast en schade door tabaksrook van rokende collega’s. In iedere ruimte waar
meer dan één persoon werkt, mag geen sigaret meer worden opgestoken. Voor rokers kunnen speciale ruimtes komen. Voor hen kan het een stimulans zijn met roken te
stoppen, denkt Borst. De Stichting Volksgezondheid en Roken (Stivoro) en het Astmafonds hebben voor wetgeving op dit gebied gepleit.
Borst borduurt hiermee voort op een rechterlijke uitspraak van afgelopen voorjaar. Een postbesteller wist toen in kort geding af te dwingen
dat het PTT-sorteercentrum in Breda binnen twee weken rookvrij moest zijn. Nu geldt alleen een rookverbod in openbare ruimtes van overheidsgebouwen; op andere
plekken moeten daar onderling afspraken over worden gemaakt.
Borst herhaalde dat zij werkt aan een reclameverbod voor tabaksproducten. Verder vindt ze dat er op ook pakjes shag moet worden vermeld
hoeveel teer en nicotine erin zit. ,,Er wordt gezegd, dat dat niet te meten is.
Maar een bandbreedte kan wel worden aangeven.” Het ministerie van economische
zaken had zich tegen zo’n vermelding verzet.
De
president van de Haarlemse rechtbank bepaalde gisteren dat de
epilepsie-instelling Cruquius Hoeve in Heemstede binnen twee weken de
verblijfsruimte van de 25-jarige bewoonster Nienke compleet rookvrij moet maken.
Bovendien moet de instelling Nienke terugplaatsen naar de afdeling waar ze
thuishoort. Het kort geding was aangespannen door Nienke’s moeder tegen de
Stichting Epilepsie Instellingen Nederland, het bestuur van de Cruquius Hoeve.
Volgens de Stichting Volksgezondheid en Roken (Stivoro)
komen rechtszaken van niet-rokende bewoners van inrichtingen voor de
gezondheidszorg vrijwel nooit voor. Bewoners, of hun familieleden, verkeren in
een afhankelijke positie en zijn bang dat een gang naar de rechter gevolgen kan
hebben voor de behandeling. Uit reacties die bij Stivoro binnenkomen, blijkt dat
veel patiënten en bewoners van instellingen problemen hebben met tabaksrook.
De president van de rechtbank in Haarlem vindt dat de
Cruquius Hoeve in strijd met de tabakswet de belangen van rokers zwaarder heeft
laten wegen, dan die van Nienke. Volgens haar huisarts veroorzaakt het verblijf
in een rokerige omgeving bij haar een verhoogd risico op een fatale aandoening
van de luchtwegen.
Nienke is chronisch ziek. Ze heeft door haar ziekte een
verstandelijke handicap en kan zich niet zelfstandig verplaatsen binnen de
inrichting. Omdat ze veel last had van rokend personeel en rokende mede-bewoners
werd ze overgeplaatst naar een aangrenzende ‘rookvrije’ afdeling. De nieuwe
locatie sluit echter niet aan bij haar behandelplan.
Bovendien staat de rookvrije afdeling in open verbinding
met de roken-afdeling. Personeel loopt volgens de moeder met brandende sigaret
of pijp heen en weer tussen beide afdelingen. ,,Het staat er geregeld blauw van
de rook.” Directielid J. V. Muller gaf bij de behandeling toe dat de controle
op de naleving van het rookbeleid niet optimaal is. De instelling heeft op de
afdeling enkele luchtreinigers geplaatst, maar die werken onvoldoende.
Nienke’s advocate mr. K. Schumacher wees erop dat er
volgens de Gezondheidsraad voor blootstelling aan een kankerverwekkende stof als
tabaksrook geen veilige ondergrens bestaat. Rechtbankpresident mr. D. P.
Ruitinga onderschrijft deze stelling in zijn vonnis.
In oktober ging ‘s nachts zelfs het brandalarm af omdat
personeelsleden in een washok op de rookvrije afdeling zat te roken. Nienke, die
lijdt aan de zeldzame ziekte tubereuze sclerosis, schreef na dit incident een
brief aan haar moeder, waarin ze haar smeekte om haar te helpen. ,,Wij waren
heel erg bang dat er brand was. Ik dacht dat ik op een rookvrije afdeling zat,
maar dat is dus niet zo. Ik zit weer op een rookafdeling. Ik word er gek van. Ik
eet niet meer.”
De moeder kreeg kort daarna een brief van de ouders van een
jongen die nog in Nienke’s vorige afdeling woont, maar ook last heeft van de
tabaksrook. De jongen mijdt om die reden de gezamenlijke woonkamer. Hij trekt
zich terug op zijn eigen kamer. ,,Sinds juli gaat het slechter met hem”, aldus
de ouders. ,,Hij heeft nu elke dag epilepsie-aanvallen. Hij is stil en hij mist
Nienke, de enige bekende waar hij altijd bij heeft gewoond.”
Volgens directeur Muller werkt de instelling aan een streng
rookbeleid dat uiterlijk op 1 januari 2003 zal worden ingevoerd, maar de
rechtbankpresident vindt dat van Nienke niet kan worden gevergd dat zij tot dan
moet wachten.
1 december 2000, copyright dagblad Trouw
Commentaar Forces
Het gaat in dit bericht in feite over twee verschillende zaken:
- Els Borst wil de rookvrije werkplek invoeren
"Iedereen heeft recht op een rookvrije werkplek" zegt ze in al haar
voor aUnties kenmerkende onschuld. Daarmee geeft ze meteen aan dat ook rokers
dat recht hebben. Maar een recht is geen plicht. En een recht dat wél een
plicht wordt is geen recht! Daar is slechts één woord voor: repressie.
Nog
een kenmerkende uitspraak van een eenvoudige geest: "In iedere ruimte waar
meer dan één persoon werkt, mag geen sigaret meer worden opgestoken." Dus
ook kamers waar twee rokers werken worden rookvrij verklaard in de nieuwe
wetgeving? Dat zal de nodige tegenstand gaan opleveren. Tegenstand van
werknemers die deze logica niet meer kunnen volgen en tegenstand van meer de
rechtvaardige werkgevers die dus min of meer gedwongen worden kleinere kamers
te creëren om rokers alleen op één kamer te kunnen zetten. De vraag rijst hoe
Borst dit allemaal denkt te kunnen controleren. Maatschappelijke
ongehoorzaamheid ligt om de hoek. En werknemers vormen een economische macht
die ze wel eens zouden kunnen gaan uitoefenen naar aanleiding van deze onrechtvaardige maatregelen."Voor rokers kan het een stimulans zijn met roken te stoppen", zegt Borst. Alweer een teken van het gebrek aan inzicht in de complexiteit van de menselijke natuur. Dat zal misschien voor een gedeelte van de populatie opgaan maar een even zo groot gedeelte zal zich er juist harder op gaan gooien onder het motto: "Borst, blijf van mijn eigen leven af. Daar heb je niks te zoeken". Basis voor een nieuw soort criminaliteit? Zie de drooglegging in de VS.
De door Borst geclaimde schade door tabaksrook is, zoals we elders op onze site keer op keer bewijzen, nooit aangetoond. Toch blijft het anti-tabaks kartel iedere keer weer dezelfde leugen debiteren. Met Borst als gedweeë en gelovige volgelinge.
- De ‘Nienke’ rechtzaak
Juist nu uit een recent Amerikaans onderzoek is gebleken (http://www.abcnews.go.com/sections/living/DailyNews/smoking_mentallyill001121.html) dat juist geestelijk gehandicapten hun toevlucht zoeken tot roken als een soort zelfmedicatie, wordt het deze kwetsbare groep steeds moeilijker gemaakt. Enerzijds naar aanleiding van fouten van een niet al te alerte stichting, anderzijds door een gebrek aan inzicht in de roken-problematiek bij de vertegenwoordigers van ons juridische systeem wordt een grote, kwetsbare groep in deze samenleving weer het slachtoffer van de steeds meer in zwang komende regel dat de grootste schreeuwers en zeurkousen in deze maatschappij hun wil kunnen opleggen aan de zwijgende meerderheid.Demagogie wordt daarbij niet geschuwd. Een ongenuanceerde uitspraak als dat: "….voor blootstelling aan een kankerverwekkende stof als tabaksrook geen veilige ondergrens bestaat" kan ons hele maatschappelijke systeem onderuit halen. Want dan mogen auto’s ook wel verdwijnen, de halve keukeninhoud weggegooid, rookmelders (!) niet meer bestaan (cesium) en wat al niet meer? Bovendien wordt hierbij weer verwezen naar onbewezen feiten, namelijk dat tabaksrook kankerverwekkend zou zijn. Zelfs als je normale chemische toxische regels er tegenaan zou gooien kun je nog nooit beweren dat tabaksrook kankerverwekkend is.
