De nieuwe drooglegging
Dit is het eerste van een drietal artikelen over horeca rookverboden in een bijlage van het Financieele Dagblad van afgelopen zaterdag.
Dit artikel beschrijft de situatie in Nederland.
Wijntje, sigaretje, sfeer… Binnen afzienbare tijd is die combinatie niet meer vanzelfsprekend, want Nederland wacht een rookverbod in de horeca. In de Verenigde Staten is al ervaring opgedaan met deze ‘nieuwe drooglegging’. In diverse andere landen bereidt de horeca zich voor op een verbod per 1 januari 2004. Een blik in de toekomst.
Per 1 januari 2004 hebben Nederlandse werknemers recht op een rookvrije werkplek. Met uitzondering van de ruim 200.000 personeelsieden in de horeca. In die sector geldt een uitstel van maximaal twee jaar. Daarna moet ook de horeca voldoen aan de eisen in de gewijzigde Tabakswet van juli 2002. Rokers — zowel werknemers als gasten van cafés en restaurants — zullen dan worden ‘verbannen’ naar de straat of naar speciaal daartoe ingerichte ‘rookzones’. Antirokers en veel niet-rokers halen opgelucht adem bij het vooruitzicht. Verbijstering en ongeloof is er bij degenen die denken dat rokers pas echt gezelligheid in het uitgaansleven brengen.
Ondernemers in de horeca intussen luiden de alarmklok. Onlangs claimde branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland dat het rookverbod de sector 50.000 banen en een jaarlijkse omzetderving van € 1,3 mrd gaat kosten. Ze baseert zich daarbij op ervaringen in Californië (VS) en Ottowa (Canada), waar al langer een rookverbod geldt. Daartegenover staat bijvoorbeeld onderzoek van de New York State Restaurant Association, waaruit blijkt dat een meerderheid van de 8000 leden inmiddels het rookverbod in die staat steunt. De gevreesde omzetderving is uitgebleven en bovendien vallen de schoonmaakkosten sinds het verbod opvallend lager uit. Rokers blijken letterlijk viespeuken.
Terwijl voor- en tegenstanders van een rookverbod ieder hun eigen gelijk proberen te bewijzen, kiest de wetgever in een groeiend aantal landen ervoor om werknemers (en gasten) in de horeca te beschermen tegen de evidente gevaren van meeroken. Steden en staten in Canada, de Verenigde Staten en Australië waren de voorlopers. In Italië, Noorwegen en Ierland geldt per 1 januari 2004 een algeheel rookverbod in de horeca. In Groot-Brittannië woedt de ‘war on fags’ op dit moment nog volop. In juli wordt gestemd over een wetsvoorstel om roken in cafés en restaurants te verbieden. Enquêtes laten zien dat ongeveer de helft van de Britten liever in een rookvrij restaurant zou zitten. Drie kwart vindt dat horecapersoneel het recht heeft om te werken zonder ‘mee te roken’. De vakbond, TUC, steunt een verbod. Volgens de bond is het niet waar, zoals de rooklobby zegt, dat mensen thuis zullen blijven als ze geen sigaret kunnen opsteken. Zij denken dat juist meer mensen uit eten gaan.
Uit de jongste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat één op de drie Nederlanders rookt, gemiddeld twaalf sigaretten per dag. Optimisten verwachten dat een rookverbod in de horeca hen kan helpen bij het stoppen: wie een glas bier of wijn bestelt, steekt vaak immers automatisch ‘voor de gezelligheid’ een sigaret op en vergeet alle goede voonemens. Fervente rokers zijn door dit vooruitzicht niet getroost. ‘Straks zitten er alleen nog maar van die enge, brave “healthfreaks” in de kroeg achter een koppie kruidenthee’, voorspelt een van hen op het discussieplatform www.rokenmoetmogen.nl.
