2. De bestreden uiting
Het betreft een advertentie in (onder meer) FEM/Deweek, waarin onder de afbeelding van een asbak met een sigarettenpeuk staat:
kosten: F 6.500.000000
De uiting is in kopie aan deze uitspraak gehecht.
3. De klacht
Klaagster heeft de volgende bezwaren:
a.
De uiting is in strijd met artikel 4 van de Nederlandse Reclame Code (NRC) . Rokers worden beschuldigd van het plegen van een grote financiële aanslag op de samenleving. Dit is kwetsend voor de meer dan 4 miljoen rokers in Nederland.
b.
Er wordt geappelleerd aan gevoelens van angst als bedoeld in artikel 6 NRC. Immers, er wordt in de advertentie gebruik gemaakt van de angst die door de media wordt aangekweekt voor roken als onderdeel van levensstijl en van de angst om als profiteur van de samenleving te worden gezien.
c.
Het genoemde schadebedrag van f. 6.500.000.000,- is niet deugdelijk onderbouwd. Derhalve is de uiting in strijd met artikel 9 NRC. Het Nederlands Economisch Instituut (NEI) heeft in 1996 berekend dat roken de Nederlandse schatkist jaarlijks per saldo, dat wil zeggen na aftrek van alle kosten veroorzaakt door bijvoorbeeld ziekte, brand, e.d., f. 2.600.000.000,- oplevert.
4. Het verweer
De klacht is gemotiveerd weersproken. Op het verweer zal -voor zover van belang- worden teruggekomen in het oordeel.
5. De mondelinge behandeling
Partijen lichten hun standpunten nader toe.
Mr Boukema legt het rapport “TABAKSONTMOEDIGINGSBELEID gezondheidseffectrapportage” d.d. 2 juli 1998 van de Netherlands School of Public Health over en somt —ter onderbouwing van het in de advertentie genoemde bedrag van 6,5 miljard gulden- een aantal in dat rapport genoemde kosten op.
6. Het oordeel van de Commissie
In de gewraakte uiting vestigt adverteerster de aandacht op het feit dat vrijwel al haar ziektekostenverzekeringen een vergoeding bieden voor een cursus stoppen met roken. In dit verband wijst zij erop dat stoppen met roken niet gemakkelijk is en dat roken kosten veroorzaakt voor de gemeenschap, te weten ruim 6,5 miljard gulden per jaar. Ter onderbouwing van dit bedrag heeft adverteerster zich ter vergadering beroepen op de som ad f 1. 6.686.000.000,- per jaar van de hieronder genoemde kostenposten, die vermeld zijn in het op verzoek van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) op 2 juli 1998 uitgebrachte rapport
“TABAKSONTMOEDIGINGSBELEID
Gezondheidseffectrapportage” van de “Netherlands School of Public Health”:
- ziekenhuiskosten veroorzaakt door roken;
- kosten extra verzuim rokers;
- kosten extra verzuim voor werkgevers door tabaksgebruik;
- productieverlies door vroegtijdige sterfte;
- productieverlies door arbeidsongeschiktheid en
- extra uitgaven aanvullende nabestaande pensioenen.
Adverteerster heeft deze kosten niet bestreden. Dat roken de gemeenschap -naar eveneens uit voornoemd rapport blijkt – behalve kosten ook aanzienlijke baten oplevert, zoals bijvoorbeeld accijns, BTW, werkgelegenheid, “vermeden kosten in de gezondheidszorg” en “vermeden uitgaven betreffende AOW-, WW- en bijstandsuitkeringen” wegens vroegtijdig overlijden, en dat dit niet in de advertentie wordt vermeld, betekent niet dat de gewraakte advertentie —voor zover de klacht ook in die zin moet worden opgevat- misleidend is. Niet wordt gesuggereerd dat adverteerster in de onderhavige uiting, die betrekking heeft op ziektekostenverzekeringen, een analyse geeft van zowel de kosten als de baten die roken de gemeenschap oplevert en dat de baten in het bedrag van 6,5 miljard zouden zijn verdisconteerd. Van strijd met artikel 9 NRC is geen sprake, omdat in de advertentie geen wetenschappelijke termen, statistieken of aanhalingen worden gebruikt, noch vaktermen, beschrijvingen, afbeeldingen of beelden, die er kennelijk op gericht zijn om op quasi-wetenschappelijke of misleidende wijze het bestaan van niet aanwezige hoedanigheden van producten te suggereren.
Ten aanzien van de bezwaar dat de uiting kwetsend zou zijn voor rokers overweegt de Commissie dat het adverteerster vrij staat te wijzen op het feit dat roken voor de gemeenschap kosten veroorzaakt. De wijze waarop adverteerster dat doet acht de Commissie niet ontoelaatbaar.
Evenmin wordt door de wijze waarop adverteerster de aandacht vestigt op het vergoeden van een cursus stoppen met roken -zij stelt onder meer dat stoppen met roken niet gemakkelijk is en dat stoppen met roken adverteerster best wat mag kosten, als de kosten van roken kunnen worden verlaagd- geappelleerd aan gevoelens van angst als bedoeld in artikel 6 NRC.
7. De beslissing
De Commissie wijst de klacht af.
