Giechelen om de tabaksautomaat
Toch blijft het (gelukkig) allemaal fraude gevoelig. Niet dat ik jongeren aan wil zetten tot roken, maar als ze het willen wie is dan de regering om te bepalen op welke leeftijd ze dat mogen?
Onze regering kan zich beter druk maken om zaken die echt van belang zijn.
Gelukkig binnenkort weer verkiezingen zodat we in de gelegenheid gesteld worden een rokers-vriendelijke club in het pluche te helpen.
De nieuwe tabakswet is strenger voor jongeren. Automaten moeten de leeftijd van kopers controleren. Het systeem hapert. ‘Als ik zelf geen sigaretten meer kan kopen, laat ik iemand anders ze voor me halen.’
Bron: www.nrc.nl 03.01.2003
Door Marleen Luijt
DEN HAAG, 3 JAN. Giechelend loopt Shailinne van Ommeren (15) met een groepje jongeren over de Grote Markt in Den Haag. Het is donderdag, koopavond. Rond zeven uur verzamelen steeds meer jongeren zich op het plein.
Shailinne is de enige van het groepje die rookt. Samen met haar vriendin Michellè van Beelen (15) gaat ze een snackbar binnen. Van een jongen uit de groep heeft ze vijf euro geleend om een pakje sigaretten te kunnen kopen. Binnen in de kleine snackbar legt ze het briefgeld op de toonbank en vraagt aan de verkoper of hij het geld kan wisselen voor losgeld. ,,Is het voor sigaretten?” vraagt de man. ,,Ja”, beaamt Shailinne. De man geeft haar een paar munten en Shailinne haalt vervolgens zonder problemen een pakje Marlboro Light uit de automaat. Vrolijk zwaaiend met het pakje in haar hand rent ze terug naar buiten.
Volgens de nieuwe Tabakswet, die 1 januari is ingegaan, is het verboden om aan jongeren onder de 16 jaar sigaretten te verkopen. De sigarettenautomaten in Nederland zijn daartoe uitgerust met een systeem dat de leeftijd van de consument controleert, het Agekey-systeem. Agekey is ontwikkeld door tabaksproducent British American Tobacco (BAT) en de branche-organisatie voor exploitanten van tabaksautomaten LBT-Nederland en werkt via een chip op de bankpas. Mensen die sigaretten uit automaten willen kopen, kunnen bij de grotere postkantoren na identificatie via paspoort of rijbewijs de informatie via de chip op hun pas geladen krijgen.
Het ministerie van Volksgezondheid stelde een maand geleden twee nieuwe eisen aan de automaten met Agekey. LBT-Nederland en BAT zeggen om die reden pas uiterlijk 1 april alle automaten met Agekey omgebouwd te hebben. De automaten kunnen weliswaar al de leeftijd controleren, maar de Tweede Kamer heeft de Algemene maatregel van bestuur (Amvb) voor tabaksautomaten vorige week niet aangenomen. Het systeem mag formeel dus nog niet gebruikt worden. Het horecapersoneel moet vanaf nu zelf de leeftijd controleren van jongeren die sigaretten uit hun automaat halen. Zij zijn strafbaar als een jongere onder de 16 jaar een pakje sigaretten uit hun automaat trekt.
,,Gisteren heb ik ook nog een pakje sigaretten bij een tankstation gekocht”, vertelt Shailinne. ,,Toen vroegen ze ook niet naar mijn leeftijd.” Haar vriendin Michelle knikt. ,,Ja, ik en mijn zusje van 12 jaar hebben gisteren bij een snackbar nog een pakje voor onze moeder gekocht. Ze vroegen niet om identificatie, maar ja, ze kennen ons ook wel.”
Lenneke Morit, die net 16 jaar is geworden, heeft dit jaar ook zonder problemen sigaretten kunnen kopen. Zij wist dat de leeftijd op de automaat gecontroleerd zou worden. ,,Ik zei nog tegen mijn vriendin dat ik mijn chipknip met Agekey moest opladen”, lacht ze. ,,Ik heb ook altijd identificatie bij me, maar daar vroegen ze niet naar toen ik net in een snackbar sigaretten uit de automaat haalde.” Gek vindt ze dat niet. ,,Ze vragen nooit naar mijn leeftijd, ze schatten me altijd ouder.”
Bang dat ze niet meer aan sigaretten komen, lijken de jongeren onder de 16 jaar niet. ,,Als ik zelf geen sigaretten meer kan kopen, laat ik iemand anders ze voor me halen”, zegt Ruby (15) uit Den Haag nonchalant. Laura van der Hijden (17) en Jade Boutens (16) lopen in een café in het centrum van Den Haag de trap af naar beneden naar de toiletten. Onderaan de trap, uit het zicht van het horecapersoneel, staat een sigarettenautomaat. Laura werpt geld in de automaat en koopt voor de derde keer dit jaar een pakje sigaretten.
Volgens de nieuwe Tabakswet moeten de automaten in het zicht geplaatst worden van het horecapersoneel. De wet schrijft voor dat ‘de automaten in het zicht van degene voor wiens rekening en risico de automaat werkt of zijn personeel, dan wel de exploitant van de inrichting waar de automaat staat of zijn personeel’.
De Keuringsdienst van Waren ziet toe op naleving van de nieuwe Tabakswet. Als de Keuringsdienst de verantwoordelijke van een automaat betrapt op het verkopen van sigaretten aan een jongere onder 16 jaar, riskeert deze een boete van 450 euro. Bij herhaling van de overtreding kost dat de exploitant of de eigenaar van de horeca-gelegenheid 4.500 euro.
De chef van het café zegt niet verantwoordelijk te zijn voor de twee automaten in de zaak. ,,Ze worden door iemand anders geëxploiteerd.” Wanneer en welk systeem de automaten krijgen ingebouwd, weet hij niet. Er is namelijk nog een tweede systeem dat door een aantal vrije exploitanten wordt geleverd: Duomaat. Alleen de ruim 3.000 automaten met het Duomaat-systeem, dat volgens het ministerie van Volksgezondheid fraudegevoelig is, lijken consequent de leeftijd te controleren. Degene die een pakje sigaretten wil kopen, moet dat aan het horecapersoneel vragen. Deze opent de automaat door middel van een druk op de knop van een kleine afstandsbediening. Als de consument jonger dan 16 jaar blijkt te zijn, blijft de automaat gesloten.
,,Met één druk op de knop is de automaat geopend”, legt Arthur Voorneman van café De Barre Hond uit. De automaat staat er twee maanden en de klanten zijn tevreden. ,,Ze hoeven alleen te vragen of ik de automaat even open.”
