Een komedie met een tijdbom
Donkere wolken stapelen zich op boven het rookverbod in de horeca. Anti-rooklobbyist Willem van de Oetelaar van Clean Air Now geeft in een persbericht vandaag impliciet toe dat het rookverbod, zeker in de kleine horeca, mislukt is. In vele gemeenten is geen rookvrij café meer te vinden concludeert hij naar aanleiding van zo’n drieduizend reacties op de klikpagina van de organisatie.
In het blad Paravisie voorspelt Liesbeth van Dijk dat het café-rookverbod in 2009 wordt opgeheven. In dat blad wordt eveneens voorspeld dat de regering in 2009 gaat vallen. Misschien hangen die gebeurtenissen wel samen en biedt het verdwijnen van Klink het parlement wel de mogelijkheid om van een doodlopende weg terug te keren.
Vlak voor het nieuwe jaar begint analyseren wij wat de toekomstscenario’s kunnen zijn voor het rookverbod.
Inmiddels begint het aantal door de VWA uitgedeelde boetes een hoogtepunt te bereiken. Alleen al de laatste paar dagen krijgen wij melding na melding binnen dat er brieven van de VWA zijn binnengekomen met de mededeling dat er begin December een overtreding was geconstateerd en dat een boete zal volgen. Steevast zeggen de kroegbazen daarvan niet onder de indruk te zijn en stug door te gaan met roken. In veruit de meeste gevallen hebben de controleurs zich niet eens laten zien. Het lijkt er inmiddels op dat een aantal VWA-ambtenaren, zonder maar de straat gezien te hebben, van achter hun bureau en met de Gouden Gids op schoot, lukraak de ene na de andere dreigbrief de deur uit doet. Datums en tijdstippen van de constateringen zijn bij veel van deze annonceringen hetzelfde. Of brieven zijn gedateerd op een datum van vóór de datum van overtreding. Sommige kroegbazen melden zelfs niet eens open te zijn geweest op de door de VWA gemelde tijdstippen.
Het rookverbod voor de kleine horeca begint echt een komedie te worden, waarbij de anti-rokenlobby de nar is. En in het kielzog daarvan, Minister Klink, c.q. de politiek, die zich er door de anti-rokenlobby in hebben laten luizen.
Boetes hebben alleen nut als ze preventief werken: dat ze café’s genoeg intimideren om het rookverbod in te voeren of te handhaven. Nu dat in het overgrote deel van de gevallen niet zo blijkt te werken, is de overheid bezig met het installeren van een tijdbom onder de sector. De boetes stapelen zich op en het wachten is alleen op een uitspraak, c.q. uitspraken van de rechter. Zelfs Klink zal beseffen dat in de huidige situatie alleen de rechter zijn gezicht nog kan redden. En de meerderheid in het parlement, die een terecht voorstel van de VVD – de Motie Schippers – afwees, heeft zich in eenzelfde moeilijke positie gemanoeuvreerd als de minister.
Door zich te laten leiden door de informatie uit de anti-rokenlobby is er een compleet foute inschatting gemaakt van de effecten van de invoering van het rookverbod. De politiek heeft zich gebaseerd op onbetrouwbare informatie uit die hoek. De gezondheidswinst die zou worden bereikt wordt steeds meer, door nieuwe informatie, gelogenstraft. www.hiermaghetwel.nl meldde gisteren dat in verschillende landen (Spanje, België, Engeland) het aantal rokers na een rookverbod gelijk bleef of zelfs toenam. Eenzelfde soort bericht kennen we ook uit Italië. Het aantal opnames voor hartaanvallen in ziekenhuizen in Schotland neemt niet meer gestaag af, maar stijgt, na jarenlange dalingen, juist weer na twee jaar rookverbod (men zou eens moeten gaan tellen hoeveel horeca-eigenaren er bij zijn gekomen). Bovendien was de informatie zoals door de anti-rokenlobby werd gegeven fout (de daling was 7,6% i.p.v. de beweerde 17%, helemaal in lijn met wat al 20 jaar aan de gang was). Dr. Michael Siegel, van de Universiteit van Boston, toonde al langer met wetenschappelijke argumenten aan dat die hartaanvalonderzoeken nep waren. Maar Klink blijft het nog steeds als argument gebruiken.
Ondanks wat Klink in zijn laatste rapport beweert is er wel degelijk sprake van schade aan de (kleine) horeca. Ook dat kunnen we voor de rechter straks aantonen. En we hebben al eerder via een contra-expertise laten zien dat de ‘bewijzen’, die Klink naar voren bracht als verdediging voor de stelling dat er geen schade werd aangericht, niet deugen.
En als laatste schadebron krijgen we nu de boetes van de overheid zelf (de tijdbom). Mocht de rechter KHO geen gelijk geven dan komt er plotseling een gigantische schade op de horeca af: de geïnde boetes. Veel van de café’s zullen dit niet overleven. Dus wordt de schade niet door wegblijvende klanten veroorzaakt, dan wordt het wel door de overheid zelf. Geen overheid zou dat (inclusief de claims die daarop kunnen volgen) op zijn bordje moeten willen krijgen.
Stel dat KHO straks de diverse rechtzaken die nu door ons worden voorbereid gaan winnen. Het voordeel voor de politiek is dan dat ze, met enige imago-schade, van een probleem verlost zijn dat ze zelf hebben opgeroepen en waarvan ze inmiddels ook wel door MOETEN hebben dat ze daar een blunder hebben gemaakt. Dan kan Klink door de politiek geofferd worden (barbertje moet hangen, hij heeft het parlement verkeerd voorgelicht) en de tabakswet aangepast.
De ontwikkelingen op dit moment lijken steeds meer in ons voordeel te werken. Dankzij de ‘hakken in het zand’ van de horeca-sector staat Klink in zijn hemd en kijkt hij uit naar een uitspraak van de rechter(s). Net als wij dat doen. En die rare acties van de VWA beginnen steeds meer te lijken op ambtelijke willekeur. Inderdaad, alsof vanaf een bureau de meest voor de hand liggende café’s maar worden beboet, zonder echt te controleren. Alsof ze willen scoren bij Klink.
Maar het lijkt meer paniekvoetbal en dan worden fouten gemaakt.
De politiek heeft deze georganiseerde weerstand nooit verwacht en weet er geen raad mee. De PvdA omschrijft het zo:
“Stichting Red de kleine horeca ondernemer heeft een actieve lobby ingezet om een uitzondering te maken voor kleine horecaondernemingen. Daarom is er dagelijks nieuws over dit onderwerp en vliegen de cijfers over faillissement (geen officiële) ons om de oren.
In januari krijgt de Kamer een eerste voortgangsrapportage over de effecten in brede zin over invoering van het rookverbod.
Nu al vliegen de cijfers ons om de oren. Koninklijke Horeca Nederland (KHN) heeft gezegd nog geen officiële cijfers te hebben over de gevolgen, het is simpelweg nog te vroeg. Stichting Red de kleine horeca ondernemers zegt dat er zeker 1000 horeca ondernemers failliet gaan. Het is de vraag of dit a) werkelijk het geval is b) de rookvrije horeca hiervan de oorzaak is. Het is natuurlijk heel erg voor een kleine ondernemer als hij failliet gaat, maar we kunnen ons politiek niet laten gijzelen door dit argument en vervolgens generaties gezondheidsschade laten oplopen.
De voorstanders van het rookverbod hebben zo nu en dan te maken met een agressieve benadering van de tegenstanders.“
Maar het aantal voorstanders is, hoewel luid aanwezig, niet groot. Onze tegenstand wel. Denk daarbij aan een uitspraak van Gandhi:
Eerst negeren ze je
Dan lachen ze om je
Dan vallen ze je aan
En dan win je!
Het lijkt er op alsof fase drie is aangebroken. En fase vier? Dat gevecht zal de komende maanden, in alle hevgheid, worden gestreden.
We zijn er niet alleen maar klaar mee, we zijn er ook klaar voor!
