In een duidelijke poging om de schade die de naam van het afkickmiddel Zyban
in de wereld heeft geleden te repareren, reist de bedenker van het middel, Linda
Ferry, de halve wereld af.

De Telegraaf beschrijft hoe een dergelijke persoonlijke reclamecampagne wordt
gevoerd.

 DOKTER OP KRUISTOCHT

door ROLIEN CRÉTON

OSLO – De Amerikaanse dokter en wetenschapper Linda Ferry is de uitvindster van
de antirookpil Zyban, die drie jaar geleden voor het eerst in Europa op de markt
kwam. Een jaar na de introductie ontstond er grote commotie rondom de veiligheid
van het medicijn. Nu is Linda Ferry op kruistocht in Europa: “Europeanen zijn
zich nog steeds niet bewust van de gevaren van het roken. Ze lopen tien jaar
achter.”

        De 47-jarige dokter Linda Ferry –
mantelpakje, zwarte lakschoentjes, getoupeerd haar – ziet het als haar
levenstaak om rokers van hun “chronische ziekte” af te helpen. Zelf is ze nooit
in de verleiding geweest om ook maar één trekje te nemen. Ze herkent
kettingrokers op grote afstand en maakt kuchende gebaren: “Europese vliegvelden
zijn een nachtmerrie voor niet-rokers.”

       Haar mimiek is levendig, haar passie groot.
De kruistocht begint bij de Noorse koningsleden die bekend staan als
kettingrokers en het middel Zyban volgens Linda Ferry goed kunnen gebruiken:
“Het Noorse koningshuis is een symptoom van de ´laissezfaire-houding´. Ik kon
mijn oren niet geloven. De koningsleden zouden een voorbeeld voor het volk
moeten zijn en beter moeten weten.”

       Samen met haar Noorse moeder leverde ze een
brief van drie pagina´s bij het paleis af, waarin ze de gevaren van het roken
opsomt en tevens haar hulp aanbiedt. Ze kreeg een kort, beleefd briefje terug.
Linda Ferry: “Ik heb er een hard hoofd in dat mijn brief enig effect zal
hebben.” En dus probeert ze nu de Noorse oudpremier en directeur van de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), Gro Harlem Brundtland, in te schakelen om
het koningshuis te beïnvloeden. “Tenslotte ben ik maar een klein doktertje uit
Amerika.”

Zonder nicotine

        Zyban is het eerste antirookmiddel
zonder nicotine; de eerste 9 tot 14 dagen van de kuur die negen weken duurt,
tenzij de arts anders adviseert, wordt er gewoon doorgerookt. Daarna wordt er in
overleg met de arts een datum vastgesteld waarop definitief afscheid van de
sigaretten wordt genomen.

       De ontdekking van de pil wordt met
Amerikaans gevoel voor dramatiek verteld. Linda Ferry pakt een laptop waarop
foto´s en grafieken tevoorschijn worden getoverd, die haar betoog moeten
ondersteunen. Eerst verschijnt er een foto van het Department of Veterans
Affairs in Californië, waar ze oorlogsveteranen helpt om van hun verslavingen af
te komen. Rookverslaving onder de veteranen bleek schrikbarend hoog te zijn.
Linda Ferry: “Sigaretten werden tijdens de Vietnam-oorlog gratis verstrekt en
zijn veel hardnekkiger in hun verslavende werking dan bijvoorbeeld harddrugs. Ik
probeerde van alles om de veteranen van het roken af te helpen, maar raakte
gefrustreerd omdat het maar in een paar procent van de gevallen lukte.”

       Ze stopt even en steekt haar wijsvinger
omhoog. “En nu komt het”, zegt ze voor alle zekerheid. Via een psychiater kwam
ze erachter dat bij het gebruik van het anti-depressivum bupropion ook de
behoefte aan roken afnam. Ze lanceerde de theorie dat het antidepressivum ervoor
zorgt dat de opname van de stof dopamine, die voor de ontspannende kick bij
roken zorgt, in de hersencellen wordt afgeremd. Door rokers dat middel te geven,
verdwijnt hun drang naar sigaretten.

Onderzoek

        Ze vroeg fondsen aan om een
onderzoek te financieren, maar kreeg nul op het rekest. Dus betaalde ze begin
jaren ´90 zelf een klein onderzoek en belde haar Noorse moeder. een
verpleegster, om mee te helpen. Ferry klikt op een foto van haar moeder: “Ze was
net met pensioen dus ik vroeg: ´Mam, wil je gratis voor me komen werken?´ Je zou
kunnen zeggen dat het een Noorse verpleegster is geweest, die dit onderzoek
mogelijk heeft gemaakt.”

       Uit de eerste resultaten bleek dat 55
procent van de veteranen die de pil nam na de kuur gestopt was met roken. Linda
Ferry wist dat ze op het goede spoor zat.

        Andere bronnen zijn duidelijk
minder positief over het effect van Zyban. Volgens het College ter Beoordeling
van Geneesmiddelen in Den Haag is er tot nog toe geen enkel antirookmiddel
uitgevonden dat blijvend effectief is. Recent onderzoek laat zien dat van de
rokers die stoppen met behulp van een antirookmiddel 90 tot 95 procent na één
jaar weer in hun oude verslaving is vervallen. Wel is volgens het College in den
Haag de antirookpil nog één van de betere middelen om van het roken af te komen.

       Als het gesprek overgaat op de commotie in
Europa rondom Zyban, waarbij de doodsoorzaak van een aantal mensen in verband
werd gebracht met het gebruik van de antirookpil, lacht ze kunstmatig en zegt de
opschudding “humoristisch” te vinden. Haar strakke mond vertelt het
tegenovergestelde. “In de Verenigde Staten gebruiken we bupropion al sinds eind
jaren ´80 en we hebben nooit problemen gehad.”

       Met name in Groot-Britannië brak er
begin 2001 paniek uit, toen een Britse krant berichtte dat er achttien
sterfgevallen van Zyban-gebruikers gemeld waren. Europese instellingen voor de
controle op medicijnen voerden onderzoek uit. Zij stelden vast dat het aantal
sterfgevallen bij Zyban-gebruikers niet hoger is dan bij niet-Zyban-gebruikers.
Kortom: er bestaat geen enkel verband tussen de sterfgevallen en het gebruik van
Zyban. De kans op ernstige bijverschijnselen, zoals een epileptische aanval, is
volgens de onderzoekers minder dan 0.1 procent. Toch werden bijsluiters en
dosering na de paniek bijgesteld en staat er nu meer specifiek beschreven wat
voor bijverschijnselen er kunnen optreden.

Bijwerkingen

        Heeft Linda Ferry wat geleerd van
het hele verloop rondom de lancering van Zyban in Europa? Ze zucht. “Europeanen
hebben een sceptische, bijna cynische manier van denken. Maar wat ze vergeten is
dat het niet gevaarlijk is om deze de pil te nemen maar levensgevaarlijk om door
te gaan met roken. Van de mensen die hun hele leven roken, overlijdt de helft
aan rookgerelateerde ziekten. En met de bijwerkingen van Zyban, zoals
slapeloosheid, misselijkheid en een droge mond, valt te leven.”

       Linda Ferry benadrukt dat rokers allereerst
gemotiveerd moeten zijn om te stoppen en dat Zyban zeker niet bij iedereen
werkt: “Toen ik door de BBC werd geïnterviewd, werd ik bijna gedwongen om het
woord ´wonderpil´ in de mond te nemen. Dat weiger ik.”

       Als ik haar vraag of er een kettingroker
tegenover haar zit, kijkt ze me doordringend aan. Ze gokt mis en kijkt even
teleurgesteld. Maar gelijk neemt de drang tot overtuigen toe. Met grafieken op
een schrijfblokje maakt ze me duidelijk dat de ontspanning die een trekje geeft
niet meer dan een illusie is. Ze slaakt een diepe zucht en neemt afscheid met
een knus, een Scandinavische omhelzing. Nu is het op naar Azië om haar
kruistocht voort te zetten. Ze loopt weg, maar draait zich toch nog even om:
“Vergeet me niet te mailen als het je gelukt is om te stoppen.” “





Bron: www.telegraaf.nl