Lage doses zijn gezond…
Al eerder hadden we het hier op deze site over het begrip Hormese of Hormesis, de toxicologische theorie dat kleine doses gif niet gevaarlijk zijn maar juist goed zijn voor het opbouwen van de weerstand.
In een uitgebreid artikel gaat free-lance journalist Theo Richel in op de diverse aspecten van Hormese. Hij bekeek onder andere de situatie in Tsjernobyl, waar men 50.000 stralingsdoden voorspelde, maar het er uiteindelijk maar 31 bleken te zijn. Aan de angst die ter plekke de mensen voor straling werd aangepraat bleken echter 1000 doden te wijten: mensen die zelfmoord pleegden omdat ze verwachtten anders een lange en pijnlijke dood te sterven. In Japan, waar men alles weet over straling, worden kledingsstukken verkocht met radioactieve straling erin. Men geeft aan dat door het dragen ervan minder kans op kanker en andere ziektes bestaat.
En eigenlijk is het logisch: water van 300 graden is levensgevaarlijk, maar water van 20 graden doet goed in de winter. Waarom is men bang voor kleine beetjes gif zoals omgevingsrook bevat of een gewoon glas water?
Zijn de Japanners de les van Hiroshima en Nagasaki al weer vergeten? Geenszins. Dat een hoge dosis straling dodelijk kan zijn is onomstreden. Maar steeds meer wetenschappers uit Japan, de VS, Rusland, Duitsland, Polen, Zweden, beweren dat een lage dosis straling juist goed is voor de mens, en onderzoek onder de Habakusha’s – de overlevers van de atoombommen – lijkt dat te bevestigen. ‘Hormese’ heet dit fenomeen dat de laatste jaren de fundamenten van de wetenschap laat schudden en kraken: radioactieve straling is alleen boven een bepaalde dosis gevaarlijk, beneden die dosis doet straling niets of is juist goed voor de gezondheid. Iets vergelijkbaars geldt voor gevaarlijke chemicaliën: if it doesnt kill you it makes you stronger. Sommige onderzoekers zijn zo enthousiast over de gunstige werking van lage doses straling dat ze alvast begonnen zijn zichzelf preventief te bestralen en publiekelijk adviseren om het radioactieve afval van kerncentrales niet diep in zoutmijnen weg te stoppen maar te mengen met bouwmaterialen zodat woningen over de gehele wereld een gezondmakende straling uit kunnen zenden.
Dit verhaal gaat voor een groot deel over het verschil tussen de begrippen veel en weinig. De verschillen tussen veel en weinig alcohol zijn bekend, tussen veel en weinig zonnestraling ook, het ene is goed, het andere niet. Maar als het gaat over radioactiviteit dan lijkt dat onderscheid veel of weinig er niet meer toe te doen: alle straling is gevaarlijk. Dat is zo in de beleving van de mensen, van de media en van politici en het is zo ook overheidsbeleid gaat er ook van uit. De overheid gaat er van uit dat iedere dosis straling gevaarlijk kan zijn en daarom wordt er naar gestreefd dat U zo weinig mogelijk bestraald wordt, As Low As Reasonably Achievable – kortweg Alara’: zo laag als redelijkerwijs te realiseren.
Volgens deze redenering is alleen een totale afwezigheid van straling ongevaarlijk, maar dat is redelijkerwijs niet te realiseren: uit de ruimte komt straling, en uit de grond komt straling en uit bouwmaterialen komt straling. Als we allemaal in loden dozen zouden gaan wonen zouden we die straling tegen houden, maar voedsel straalt ook en Uw levenspartner straalt behalve van geluk ook van Kalium 40, dus U zou dan minimaal in een loden pyjama moeten slapen om dat ideaal van een stralingsniveau van nul te benaderen. Dat kan dus niet.
